Iedereen in de sport moet zich veilig en prettig voelen. Daarom is het belangrijk om beleid te voeren zodat ongewenste omgangsvormen, zoals seksueel grensoverschrijdend gedrag, beledigingen, pesten, discriminatie, bedreiging en mishandeling zoveel mogelijk voorkomen worden. En daarnaast moet duidelijk zijn dat als er een incident is, hoe het best gehandeld kan worden.
Ga naar de website van NOC*NSF voor meer informatie over grensoverschrijdend gedrag.
Preventie
Elke zaak van grensoverschrijdend gedrag is er één teveel en daarom is het belangrijk om adequaat te reageren als het gebeurt. Hieronder staan in het kort stappen die gezet kunnen worden ter preventie. In de Toolkit Beleid Seksuele Intimidatie voor sportverenigingen staan preventieve maatregelen uitgelegd, toegespitst op seksuele intimidatie, maar die wel breder toepasbaar zijn.
- Zet het onderwerp op de agenda.
- Stel een Vertrouwenscontactpersoon aan.
- Besteed aandacht aan de ‘Gedragsregels begeleiders in de sport’.
- Vraag van vrijwilligers om een VOG en laat gedragsregels ondertekenen.
- Maak een risicoanalyse.
- Stel omgangsregels op met je leden.
- Informeer betrokkenen over het beleid.
NOC*NSF en de sportbonden vinden het belangrijk om sporters, begeleiders en verenigingen daarin bij te staan. Ga naar de website van NOC*NSF voor meer informatie over de preventie van grensoverschrijdend gedrag.
Gedragsregels
De sportbonden in Nederland nemen seksuele intimidatie serieus. NOC*NSF heeft gedragsregels voor sportbegeleiders opgesteld. Die regels zijn door alle landelijke sportbonden onderschreven. De regels zijn gemaakt om de risico’s op ongewenst gedrag in de relatie pupil en trainer te verkleinen en ze fungeren als toetssteen voor het gedrag van begeleiders en sporters in concrete situaties. Hieronder vind je de elf gedragsregels die worden onderschreven door alle landelijke sportorganisaties die zijn aangesloten bij NOC*NSF.
- De begeleider moet zorgen voor een omgeving en een sfeer waarbinnen de sporter zich veilig voelt.
- De begeleider onthoudt zich ervan de sporter te bejegenen op een wijze die de sporter in zijn waardigheid aantast, én verder in het privé-leven van de sporter door te dringen dan nodig is voor het gezamenlijk gestelde doel.
- De begeleider onthoudt zich van elke vorm van (machts)misbruik of seksuele intimidatie tegenover de sporter.
- Seksuele handelingen en seksuele relaties tussen de begeleider en de jeugdige sporter tot zestien jaar zijn onder geen beding geoorloofd en worden beschouwd als seksueel misbruik.
- De begeleider mag de sporter niet op een zodanige wijze aanraken dat de sporter en/of de begeleider deze aanraking naar redelijke verwachting als seksueel of erotisch van aard zal ervaren, zoals doorgaans het geval zal zijn bij het doelbewust (doen) aanraken van geslachtsdelen, billen en borsten.
- De begeleider onthoudt zich van seksueel getinte verbale intimiteiten.
- De begeleider zal tijdens training(sstages), wedstrijden en reizen gereserveerd en met respect omgaan met de sporter en met de ruimte waarin de sporter zich bevindt, zoals de kleedkamer of de hotelkamer.
- De begeleider heeft de plicht de sporter te beschermen tegen schade en (machts)misbruik als gevolg van seksuele intimidatie. Daar waar bekend of geregeld is wie de belangen van de (jeugdige) sporter behartigt, is de begeleider verplicht met deze personen of instanties samen te werken, opdat zij hun werk goed kunnen uitoefenen.
- De begeleider zal de sporter geen (im)materiële vergoedingen geven met de kennelijke bedoeling tegenprestaties te vragen. Ook de begeleider aanvaardt geen financiële beloning of geschenken van de sporter die in onevenredige verhouding tot de gebruikelijke dan wel afgesproken honorering staan.
- De begeleider zal er actief op toezien dat deze regels worden nageleefd door iedereen die bij de sporter is betrokken. Indien hij gedrag signaleert dat niet in overeenstemming is met deze regels zal hij de betreffende persoon daarop aanspreken.
- In die gevallen waarin de gedragsregels niet (direct) voorzien, ligt het binnen de verantwoordelijkheid van de begeleider in de geest hiervan te handelen.
Vertrouwenscontactpersoon
Vele verenigingen en alle – bij NOC*NSF aangesloten – sportbonden hebben een vertrouwenscontactpersoon. Vertrouwenscontactpersonen fungeren als eerste opvang voor leden (sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers, bestuur) met een klacht of een vraag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad en verwijzen door voor geschikte hulp. De Vertrouwenscontactpersoon is op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om hulp te krijgen.
Wil jij vertrouwenscontactpersoon worden voor jouw vereniging? Dan moet je de cursus vertrouwenscontactpersoon volgen. De cursus is bedoeld voor professionals en vrijwilligers binnen bonden en verenigingen met interesse voor de functie van vertrouwenscontactpersoon. Deelnemers aan de training hebben een leeftijd van minimaal 25 jaar en HBO denkniveau. De cursus duurt twee dagdelen.
Tijdens deze cursus wordt aandacht besteed aan de positie die de vertrouwenscontactpersoon inneemt wanneer er sprake is van een klacht. Er wordt ingegaan op de adviezen en de verwijzingen die mogelijk zijn. De cursus is niet alleen theoretisch, maar ook praktisch. Zo worden er praktische gesprekstechnieken geoefend. Al met al een veelzijdige training waarin de verschillende kanten van het werk van de vertrouwenscontactpersoon worden toegelicht en geoefend. De opleiding wordt afgesloten met een certificaat van NOC*NSF.
Seksuele intimidatie
Onder seksuele intimidatie wordt verstaan: enige vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie (duiding) dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd. Onder seksuele intimidatie, zoals vermeld in lid 1, zijn mede begrepen de in de artikelen 239 t/m 250 (Titel XIV: Misdrijven tegen de zeden) van het Wetboek van Strafrecht strafbaar gestelde feiten.
Bron: blauwdruk SI
Op de website van NOC*NSF zijn verschillende publicaties over seksuele intimidatie te vinden. Ga naar de website van NOC*NSF voor meer informatie over seksuele intimidatie.
Meldpunt seksuele intimidatie
Voor het melden van grensoverschrijdend gedrag kunnen sporters (lid van Gehandicaptensport Nederland) op werkdagen tussen 10.00 en 18.00 uur telefoneren met de contactpersoon seksuele intimidatie van Gehandicaptensport Nederland +31 (0)6 1070 5885.
Ga naar de website van NOC*NSF voor het meldpunt bij grensoverschrijdend gedrag.
